『天地の本性』 師曠 / La naturo de la universo ... Shikuang

春秋左氏伝より。


559 B.C. 晋侯(平公)から、「衛の人がその国君を追い出したのは、ひどい話ではないか」と言われて、師曠(楽人)が答えて言った。

 (衛公が追い出されたのは)国君の方がひどいのかもしれません。良君は、善良を賞し邪悪を刑し、民をあたかもわが子のごとくに養い、天の如くにあまねく蔽い、地の如くに隔てなく包容します。民は国君を奉じて、あたかも父母の如くに愛しみ、日月の如くに仰ぎ、神霊の如くに敬い、雷霆(かみなり・いかづち)の如くに畏れます。(良君を)追い出したりできるでしょうか。国君は、神の祀り手であり、民の仰ぎ望む者です。もしも民の生活を困(くるし)め、祭祀をなおざりにすれば、人々の望みは絶たれ、社稷の神は祀り手を失います。こんな国君は無用ですから、追い払われるのが当然です。
天が民を生じてその国君を立てたのは、民を統治して本性を失わせぬためです。国君がいてそれに弐(補佐)を設けたのは、国君を教導して度を過させぬためです。そこで天子の補佐には公が、諸侯には卿があり、卿には分室が、大夫(下級貴族)には弐宗(次子の家)があり、士には朋友が、庶人・工・商・賎官・牧人にもみな親近する人がいて、それぞれ補佐し、善行があれば褒め、過失があれば正し、災難が起これば救助し、失敗があれば革めさせるのです。
周王より以下には、それぞれ父兄子弟がいて、政治の得失を指摘し欠陥を補います。史官は記録を作り、盲目の楽師は詩を作り、楽工は箴言を誦します。大夫は直接意見を述べ、士は間接的に意見を伝え、庶人は誹謗し、行商人は市場で議論し、各種工匠は技芸を献じます。
ふるく『夏書』に

遒人の官(天子や政府からの命令を民間に伝えしらせる役目の官)、木鐸の鈴を鳴らし路を巡行すれば、官長は意見を述べ、工匠は技芸を献じて諌める。

とあります。正月孟春(初春。また、陰暦正月の異称)という時期にこれが行われるのは、常軌からの逸脱を諌めるためです。
天は深く民を愛しまれるので、一人の君主だけを民の上にのさばらせて放逸を許し、民を蔽い包容するという天地の本性を自ら捨て去るはずはありません。きっとそんなことはしないと思います。

師曠侍於晉侯.
晉侯曰.衛人出其君.不亦甚乎.
對曰.或 者其君實甚.良君將賞善而刑淫.養民如子.蓋之如天.容之如地.民奉其君.愛之如父母.仰之如日月.敬之如神明.畏之如雷霆.其可出乎.夫君.神之主也. 民之望也.若困民之主.匱神乏祀.百姓絕望.社稷無主.將安用之.弗去何為.
天生民而立之君.使司牧之.勿使失性.有君而為之貳.使師保之.勿使過度.是 故天子有公.諸侯有卿.卿置側室.大夫有貳.宗士有朋友.庶人工商隸牧圉.皆有親暱.以相輔佐也.善則賞之.過則匡之.患則救之.失則革之.自王以下. 各有父兄子弟.以補察其政.史為書.瞽為詩.工誦箴諫.大夫規誨.士傳言.庶人謗.商旅於市.百工獻藝.故夏書曰.遒人以木鐸徇於路.官師相規.工執藝事 以諫.正月孟春.於是乎有之.諫失常也.天之愛民甚矣.豈其使一人肆於民上.以從其淫.而棄天地之性.必不然矣.

http://zh.wikisource.org/wiki/%E6%98%A5%E7%A7%8B%E5%B7%A6%E6%B0%8F%E5%82%B3/%E8%A5%84%E5%85%AC#.E8.A5.84.E5.85.AC.E5.8D.81.E5.9B.9B.E5.B9.B4

el "Zuo Zhuan Tso Chuan" (Registraĵo antikva ĉina regno Lu kun ĝiaj komentoj)


559 a.K. Duko Ping de Jin (regno) parolis, "Estas amare, ke homoj de Wey (regno) ekzilis sian reĝon, ĉu ne?". Respondante blinda muzikanto Shikuang diris:

Eble, duko Wey estis malbona. Bona reĝo laŭdas bonon; punas malbonon; vivtenas popolon kvazaŭ sian idon; kovre gardas tuton da teritorion kiel ĉielo faras; entenas ĉiun egale kiel tero faras.
Popolo kapigas reĝon; amas reĝon kvazaŭ siajn gepatrojn; suprenrigardas reĝon kiel sunon kaj lunon; estimas reĝon kvazaŭ sanktan spiriton; timas reĝon kiel fulmon. Do, ĉu popolo povas ekzili bonan reĝon ?
Reĝo estas kultanto de dio, kaj reĝo estas suprenrigardata kaj esperiga.
Se reĝo mizerigus popolan vivon kaj neglektus di-kultadon, popolo senesperiĝos, loka rikolta dio perdos siajn kultantojn. Ĉar tia reĝo estas malutila, do, nature estas ke li estas forpelata.
Ĉielo (dio, universala leĝo; nuso; racio) aperigis popolon antaŭ starigis reĝon, por teni la reĝan naturon per regigi popolon. Reĝo metas siajn helpantojn, por bremsi eksceson per gvidoj de helpantoj.
Do, dukoj helpas imperiestron, lordoj (ministroj) helpas dukon, lordo havas flankajn edzinojn, nobeloj havas branĉajn familiojn, soldatoj havas amikojn, popolo, metiistoj, vendistoj, malaltrangaj oficistoj aŭ paŝstistoj ĉiuj havas intimajn helpantojn.
Helpantoj laŭdas bonan agon, riproĉas pri troaĵoj, servas el misaventuro, korektas malsukceson.
Imperiestro de Zhou (centra reganta regno) havas fratojn, kiuj konsilas pri politiko kaj kompensas difektojn de la regado.
Registristo registras aferojn, blinda muzikisto versas poemojn, malaltrangaj muzikantoj protestas per reciti gnomikojn.
Nobeloj rekte admonas, soldatoj malrekte sendas opiniojn, popolo kalumnias, komercistoj diskutas en merkatoj, diversaj artistoj montras artaĵojn.
Laŭ malnova skribaĵo "Xia Libro":

Kiam la informisto de imperiestro ĉirkaŭiras sur stratoj kun ligna sonorilo, oficist-estroj admonas, artistoj avertas per artaĵoj (poemoj, kantoj ktp.).

Por deadmoni devii de oridinara vojo de regado, tio estas farata je la 1a tago de la jaro.
Ĉielo profunde amas popolon, tial ĉielo neniam lasas malmodeston de unu reĝo, la universo (ĉielo kaj tero) ne forĵetas sian econ, kiu gardas kaj tenas popolon. Nature neniam.