- 「謝意の表示 / Esprimi dankemon」（『緑の小径』より）
- 「謝意の表示②」（『緑の小径』より）
ブログ「緑の小径」はいつも日本語とエスペラントの対訳で書かれているので、頻繁に訪れては読むのだが、読むのはいつも日本語文だけである。
Blogo "Verda Vojeto", ĉiam ŝi skribas sian blogon en la japana kaj paralele en Esperanto. Do, ĝi plaĉas al mi, kaj mi legis ĉiam nur en la japana. :-)
最近、ブログ主さん（そこではお名前は明かされていないように思う）は、なんで日本人は感謝の気持ちを謝罪で表現するのかと書いておられる。
Kaj ŝi prezentis unu demandon (riproĉon), t.e. kial japano esprim(em)as sian dankon per pardonpeta vorto.
確かに彼女の言うとおりのことを日本人は言う。
Certe japanoj ofte diras tiel, kiel ŝi montras.
僕はいつもはそうは言わないけれど、感謝を謝罪の言葉で言うというのは理解できる。賞揚したりはしないが、許容するし、そこには一定の論理もあると考える。
Mi kutime ne diras tiel, sed mi komprenas pardonpetan danko-esprimon. Mi ne admiras tion, sed mi akceptas tion, kaj en ĝi troviĝas logikeco.
日本語の「謝意」をネットで調べると、「感謝の心」と「あやまちをわびる気持ち。謝罪の心」と二義表示される。ネットの翻訳機で調べると、謝意はたいてい感謝と訳され、中国語では謝罪は道歉（道が足らない？）のようだし、朝鮮語も違う成語を用いるように思える。（朝鮮語の「カムサ・ハムニダ」の「サ」だけを Google に翻訳させても「謝」は出てこないので、詳細は不明。）
（つまり、「謝意」が両義的なのは東アジア共通というわけではなさそう。）
En reta vortaro, "謝意 ŝa-i" havas du sencojn: "dankanta koro", kaj "pardonpeta koro". Sed laŭ reta tradukilo, "ŝa-i" estas "danko", kaj "pardonpeto" estas "道歉" en la ĉina, kaj en la korea oni uzas aliajn vortojn.
T.e. la du-senco de "ŝa-i" ne estas komuna tra orienta azio.
なぜ日本人は感謝を謝罪の言葉で述べるか。表面的な愛想で言うのは別にして、たぶん「後ろめたい」気分、「謝りたい」「赦しを得たい」そして「許容されたい」気分だからというのが直接的だが正解ではなかろうか。感謝したい局面で、謝りたいから謝る。
Kial japano esprimas dankecon per vortoj de pardonpeto? Krom "etiketa falsa vorto", mi supozas, oni dankante pardonpetas pro volo de "peko", de "pardonpeto", "esti pardonita" kaj "esti akceptita". Mia supozo estas rekta sed trafa, mi pensas. Kiam oni dankas al iu, li/ŝi anstataŭe volas pardonpeti kaj pardonpetas.
受け取ることが「債務」になるが、返せないから、「謝罪」する。
Ricevinte (favoron, servon, varon ktp) oni ŝuldas tion, sed li/ŝi ne kapablas/volas redoni, kaj li/ŝi pardonpetas.
自分の経済力や経済感覚では買わないような商品（物品、食品、処遇、サービス）や、自分では出せないような労力を、他の者から受けたとき、しかもそのことで、当該の「他の者」に一定の小さくない（経済的・心理的・肉体的・社会的）負荷をかけたと想像されたとき、「済まないねぇ」と言うのだと思う。さらに同等程度の返礼が、負荷が大きくてできないかしたくない場合。
Ekz: de alia homo oni ricevas varon aŭ labor-servon, kiun li/ŝi neniam aĉetas aŭ neniam kapablas laŭ sia ekonomia situacio/sento aŭ korpo. Kaj li/ŝi supozas ke la valoro aŭ laborelspezo estigis la alian homon (la doninton) damaĝa (ekonomie; psike; korpe; sociale). Tiam oni diras "pardonu min". Kaj li/ŝi ne povas/kapablas/volas redoni sam-grandan respondon pro ĝia grandeco.
命を助けてもらった場合は、その価値が大きすぎて「済まないねえ」などとは言わないと思う。できそうでできない、できるかもしれないけどしたくない、かつてはできたかもしれないが今はできない、謝礼として等価交換物を手放したくない、そういうときに「済まない」というのではないだろうか。
Kiam oni estas savita sian vivon, li/ŝi ne diras "pardonpeton" pri tio, ĉar la valoro de vivo estas tro granda. Ŝajne facila, sed fakte malfacilega afero; aŭ afero kiun li/ŝi kapablis/povis en pasinteco, sed nun ne; afero kiun li/ŝi ne volas forhavi por danko-esprimo kiel ekvivalentaĵo... Oni tiam diras "pardonu min".
つまり、相手も（自分と同じくらいの階層の住人として）金持ちではないはずなのに、という推測から「ごめんね」という「謝辞」が感謝とも謝罪ともつかぬかたちで口から出てくるのだと思う。
Resume: supozo, ke doninto devas ne esti riĉa (vivas en samnivela socitavolo kun mi), elbuŝigas "pardonu min" kiel "dankon vorton" dusence kaj/sed nature.
Imagu:
Tiam kiam vi (ne estas riĉa kaj estas malsata) murmuras, "mi volas manĝi hamburgero de Mac", kaj se via tre ege malriĉa koramiko piedirus aĉeti/ŝteli hamburgeren kaj senrekompece donus ĝin al vi.
Vi eble dirus, "koran dankon, kaj pardonu min", se vi estus japano.
