ユネスコは総会で学習権宣言を採択しているが、あまり目にしたことがない。もう古いからだろうか？ それとも自分が教育関係者でないからであろうか。
英文：https://unesdoc.unesco.org/ark:/48223/pf0000066114 のPDFの67ページ目
邦訳：https://kohoken.chobi.net/cgi-bin/folio.cgi?index=ssc&query=/lib2/19850329.txt 大阪教育法研究会（他にもインターネット上複数見ることができるが、前段部分の翻訳・紹介が多いように思う。）
学習し教育を受ける権利は、性別・地域・階層に拘らぬ普遍的な人権であり、ただの経済発展の手段ではない。この保証と普及・発展のためには女性の参加が必須である。
DEKLARO **DE LA KONFERENCO
Rekono de la rajto lerni estas nun pli ol iam grava defio por la homaro.
La rajto lerni estas:
la rajto legi kaj skribi;
la rajto pridubi kaj analizi;
la rajto imagi kaj krei;
la rajto legi la sian propran mondon kaj skribi historion;
la rajto havi aliron al edukaj rimedoj;
la rajton evoluigi individuajn kaj kolektivajn kapablojn.
La Pariza Konferenco pri Plenkreskula Edukado ree konfirmas la gravecon de tiu ĉi rajto.
La rajto lerni ne estas kultura lukso konservenda por iu estonta dato.
Ĝi ne estas rajto, kiu venos nur post kiam la demando pri vivado estos solvita.
Ĝi ne estas la sekva paŝo farenda post kiam bazaj bezonoj estas kontentigitaj.
La rajto lerni estas nemankebla ilo por la vivado de la homaro.
Se ni volas, ke la popoloj de la mondo estu memsufiĉaj pri nutraĵproduktado kaj aliaj esencaj homaj bezonoj, ili devas havi la rajton lerni.
Se virinoj kaj viroj volas ĝui pli bonan sanon, ili devas havi la rajton lerni.
Se ni volas eviti militon, ni devas lerni vivi en paco, kaj lerni kompreni unu la alian.
'Lerno' estas la ŝlosilvorto.
Ne povas ekzisti homa evoluo sen la rajto lerni.
Ne estos progresoj en agrikulturo kaj industrio, neniu progreso en komunuma sano, kaj, efektive, neniu ŝanĝo en lernkondiĉoj sen la rajto lerni.
Sen ĉi tiu rajto ne estos plibonigoj en la vivnivelo por laboristoj en niaj urboj kaj vilaĝoj.
Resume, la rajto lerni estas unu el la plej bonaj kontribuoj, kiujn ni povas fari por solvi la decidajn problemojn de la homaro hodiaŭ.
Sed la rajto lerni ne estas nur ilo de ekonomia disvolviĝo;
ĝi devas esti agnoskita kiel unu el la fundamentaj rajtoj.
La ago de lernado, metiĝas kiel ĝi estas en la kerno de ĉiu eduka agado, ŝanĝas homojn de objektoj sub la eventaj benoj al subjektoj kiuj kreas sian propran historion.
Ĝi estas fundamenta homa rajto, kies legitimeco [valideco] estas universala:
la rajto lerni ne povas esti limigita al unu parto de la homaro:
ĝi ne devas esti la ekskluziva privilegio de viroj, aŭ de la industrilandoj, aŭ de la riĉaj klasoj, aŭ de tiuj junuloj sufiĉe bonŝancaj ricevi lernejon.
La Pariza konferenco alvokas ĉiujn landojn efektivigi ĉi tiun rajton kaj krei la necesajn kondiĉojn por ĝia efika ekzercado de ĉiuj,
disponigante ĉiujn necesajn homajn kaj materialajn rimedojn, repripensante edukajn sistemojn laŭ pli justaj linioj, kaj fine, uzante la rimedojn. kiuj estis sukcese evoluigitaj de diversaj komunumoj.
Ni instigas ĉiujn organizaĵojn, kaj registarajn kaj neregistarajn, labori kun Unuiĝintaj Nacioj, Unesko kaj aliaj Fakaj Agentejoj por antaŭenigi ĉi tiun rajton mondskale.
Malgraŭ la granda progreso en plenkreskula edukado, kiu estis registrita ĉe sinsekvaj Unesko-konferencoj, en Elsinoro, Montrealo, Tokio kaj Parizo,
la fendego ne malvastiĝis inter, unuflanke, la skalo kaj komplekseco de la problemoj, kaj sur la alia, la kapablo de individuoj kaj grupoj trovi taŭgajn solvojn.
La Kvara Internacia Konferenco pri Plenkreskulo-Edukado, kunveninta en la sidejo de Unesko en marto 1985, ripetas la alvokon faritan en antaŭaj konferencoj, alvokante ĉiujn landojn, malgraŭ aŭ efektive pro la amplekso de nuntempaj problemoj, fari decidindan kaj imagivan klopodon por realigi la intensa kaj specifa evoluo de plenkreskaj edukaj agadoj,
por ke virinoj kaj viroj, kaj individue kaj kolektive, povu provizi sin per la edukaj, kulturaj, sciencaj kaj teknologiaj rimedoj necesaj por speco de evoluo, kies celojn, postulojn kaj praktikajn procedurojn ili mem elektos.
Ĉi tiu konferenco rekonas kaj aklamas la energion kaj la tendencojn en homaj rilatoj kiujn virinoj kaj iliaj organizoj kontribuis.
Iliaj specifaj spertoj kaj metodoj estas centraj al la fundamentaj aferoj, de kiuj dependas la estonteco de la homaro, kiel paco kaj egaleco inter virinoj kaj viroj.
Estante tiel, virina partopreno estas esenca en la evoluo de plenkreskula edukado kaj en planoj por estigi pli humanan socion.
Kiu decidos, kio fariĝos la homaro estonte?
Ĉi tiu estas la demando, kiun alfrontas ĉiuj registaroj, neregistaraj organizaĵoj, individuoj kaj grupoj.
Ankaŭ ĉi tiu estas la demando alfrontata de la virinoj kaj viroj, kiuj laboras en la edukado de plenkreskuloj kaj kiuj celas ebligi al ĉiuj homoj, de individuoj ĝis grupoj ĝis la tuta homaro, akiri regi de si mem kaj de sia propra sorto.
