Senco de parto de han-litero

Senco de parto de han-litero



Unue la parto de han-litero (kanĵi) ne-nepre havas signifon por la litero, ĉar literoj estas simpligita figure, citita sone. Tiu historio de literoj estas same en Ĉinio kaj en Japanio. Ekzemple litero “korpo (en la japana)” estas ŝanĝiĝis en Japanio de 體 al 体, sed esenca rilato ne estas inter du literoj.
Due, tre bona vortaro estas publikigita de JEI. Kanĵi-Vortaro por lernantoj.
Miaj skriboj estas laŭ fama vortaro "字統" de d-ro 白川 静 (Shirakawa-Shizuka), granda kanĵi-ologo (han-liter-ologo).

Ne ヰ (“wi” en la japana, malnova “katakana”), sed 夅 . 夅 estas falo de-supre al-sube de “spirito”.

勿 (“bucu”, “hucu”; “nakare” = ne estu). La figuro estas ornamita arĉo. Origine 勿 estas fingrita pri pinĉate soniĝanta arĉo por forpeli malbonon. Do, ĝi singifas malpermeson. Sed supozeble 吻 kaj 物 estas cititaj nur ties sonon (fucu, bucu), kaj ne havas senton "malpermeso". (en la japana)
昜 (yoo, hikari) estas figuro: suno brilas kun la radioj elradiantaj.
易 estas...
doktrino 1: same kun 昜, suno brilas.
doktrino 2: figuro de lacerto aŭ kameleono.
doktrino 3: suno kaj luno. (陰陽 ombro aŭ mallumo kja lumo)

亍 (ĉo) estas 佇. stari; resti staranta.
行 originale estas figuro de kurciĝejo, kurco el du vojo ---> iri, veturi.
彳 (teki) estas "iom antaŭen paŝi".
Sed 亍 kaj 彳 ambaŭ estas nur partoj de 行 (vojkurco).
La figuro suba estas primitivo de 行.


  ┛┗
  ┓┏



豆 (tou) estas nuntempe "fabo".
Sed origine ujo kun alta piedo (kolono).

高坏形土器(たかつきがたどき) | 筑西市公式ホームページ

豊 estas figuro de 豆 kun surmetita rikoltaĵoj.

登 estas 癶 kaj 豆.
癶 estas antaŭenirantaj piedoj samaj.
豆 estas benketo. Piedoj iras sur benketo.
Do, 登 signifas supren-iri; grimpi.


己 (“ki”, “ko”, / “onore” = sin mem, myself) estas figuro de ortilo aŭ linilo aŭ ilo por volvi fadenon (do, bobeno).

記紀

紀 volvante ordigi fadenojn --?--> kroniko de historio.
記 volvante ordigi fadenojn; skribi, registri, rekordi --> kroniko de historio.