ネットで拾ったものをもとに。[ ] は私による挿入。( ) はエス訳にあったけど、英語にはないと思うもの。
cleverness は sprito と訳してある。
www.youtube.com
引用・参照元
日本語:
https://logmi.jp/business/articles/8250
https://the-sense-of-oh.com/%E3%83%81%E3%83%A3%E3%83%83%E3%83%97%E3%83%AA%E3%83%B3%E3%81%AE%E3%80%8E%E7%8B%AC%E8%A3%81%E8%80%85%E3%80%8F%E3%83%A9%E3%82%B9%E3%83%88%E3%81%AE%E6%BC%94%E8%AA%AC/
英語:
https://www.charliechaplin.com/en/articles/29-the-final-speech-from-the-great-dictator-
https://www.youtube.com/watch?v=ibVpDhW6kDQ&t=286s
エスペラント:(リンク切れ)
https://groups.yahoo.com/neo/groups/per-esperanto-literaturo/conversations/topics/784
チャーリー・チャップリン | Charlie Chaplin | |
映画『独裁者』(1970年上映) | PAROLADO el la filmo "La granda diktatoro" | Speech from "The great dictator" |
申し訳ないが……。 | Mi petas pri pardono, | I'm sorry, |
私は皇帝になどなりたくない。 | sed mi ne deziras esti imperiestro. | but I don't want to be an emperor. |
私には関わりのないことだ。 | Tio ne estas mia afero. | That's not my business. |
支配も征服もしたくない。 | Mi [ne] volas regi aŭ konkeri neniun. | I don't want to rule or conquer anyone. |
できることなら、皆を助けたい。 | Mi volonte helpus al ĉiu, - se eblas. | I should like to help everyone - if possible - |
ユダヤ人も、ユダヤ人以外も、黒人も、白人も。 | Al judoj, ne-judoj- nigruloj - blankuloj. | Jew, Gentile - black men - white. |
私たちは皆、助け合いたいのだ。 | Ni ĉiuj volas helpi al ni reciproke: | We all want to help one another. |
人間とはそういうものなんだ。 | Homaj estaĵoj estas tiel. | Human beings are like that. |
お互いの幸福と寄り添いたいのだ……。 | Ni volas vivi en reciproka feliĉo, | We want to live by each other's happiness - |
お互いの不幸ではなく。 | ne per reciproka enmizerig[x]o. | not by each other's misery. |
憎み合ったり、見下し合ったりしたくないのだ。 | Ni ne deziras hati [malami] kaj malestimegi nin. | We don't want to hate v |
世界で全人類が暮らせ、 | En ĉi tiu mondo estas loko por ĉiu. | In this world there is room for everyone. |
大地は豊かで、 | Kaj la bona tero estas riĉa | And the good earth is rich |
皆に恵みを与えてくれる。 | kaj povas provizi ĉiujn. | and can provide for everyone. |
人生は自由で美しい。 | La maniero de l' vivo povas esti libera kaj agrabla, | The way of life can be free and beautiful, |
しかし、私たちは生き方を見失ってしまった。 | sed ni perdis la vojon. | but we have lost the way. |
欲が人の魂を毒し……。 | Avido venenis la homajn animojn, | Greed has poisoned men's souls - |
憎しみと共に世界を閉鎖し……。 | barikadis per malamo la mondon, | has barricaded the world with hate - |
不幸、惨劇へと私たちを行進させた。 | puŝis nin en mizeron kaj al sangoverŝado. | has goose-stepped us into misery and bloodshed. |
私たちはスピードを開発し、 | Ni evoluis rapidecon, | We have developed speed, |
自分たち自身を孤立させた。 | sed enfermis nin mem. | but we have shut ourselves in. |
ゆとりを与えてくれる機械により、 | Maŝinoj, kiuj donas abundon, | Machinery that gives abundance |
貧困を作り上げてしまった。 | postlasis nin en bezono. | has left us in want. |
知識は私たちを皮肉にし、 | Nia scio faris nin cinikaj, | Our knowledge has made us cynical; |
知恵は私たちを冷たく、無情にした。 | niaj sperto kaj lerto [sprito], duraj kaj malafablaj. | our cleverness, hard and unkind. |
私たちは考え過ぎ……。 | Ni pensas tro multe, | We think too much |
感じなさ過ぎる。 | ni sentas tro malmulte. | and feel too little. |
機械よりも、 | Pli ol maŝinoj | More than machinery |
人類愛が必要なのだ。 | ni bezonas humanecon. | we need humanity. |
賢さよりも、 | Pli ol lerto kaj sperto [sprito] | More than cleverness, |
優しさ、思いやりが必要なのだ。 | ni bezonas afablecon kaj ĝentilecon. | we need kindness and gentleness. |
そういう感性なしでは、 | Sen tiuj kvalitoj, | Without these qualities, |
世の中は暴力で満ち、全てが失われてしまう。 | vivo estos violenta, kaj la volo de ĉiu perdita [ĉio estos perdita]. | life will be violent and all will be lost. |
飛行機やラジオが、 | La aviadilo kaj la radio | The aeroplane and the radio |
私たちの距離を縮めてくれた。 | pli proksimigis nin [reciproke]. | have brought us closer together. |
そんな発明の本質は、 | La vera naturo en tiuj aĵoj | The very nature of these things |
人間の良心に呼びかけ、 | ja krias al homa boneco, | cries out for the goodness in man - |
[人類愛に呼びかけ、] 世界がひとつになることを呼びかける。 | krias al la universala frateco, al la unueco de ni ĉiuj. | cries out for universal brotherhood - for the unity of us all. |
今も、私の声は世界中の何百万の人々のもとに届いている。何百万もの絶望した男性たち、小さな子供たち。 | Jam nun mia voĉo atingas milionojn da senesperaj viroj, virinoj, kaj etaj infanoj - en la tuta mondo, | Even now my voice is reaching millions throughout the world - millions of despairing men, women, and little children - |
人々を苦しめる組織の犠牲者たち。 | viktimojn de sistemo, kiu torturas homojn | victims of a system that makes men torture |
罪のない人たちを投獄させる者たち。 | kaj enkarcerigas senkulpulojn. | and imprison innocent people. |
私の声が聞こえている人たちに言う……。 | Al tiuj, kiuj povas aŭskulti min, mi diras : | To those who can hear me, I say: |
絶望してはいけない。 | Ne malesperiĝu!. | 'Do not despair.' |
私たちに覆いかぶさる不幸は、 | La mizero, kiu venis super nin, | The misery that has come upon us |
単に過ぎ去る貪欲であり、人間の進歩を恐れる者たちの憎悪なのだ。 | estas nenio alia krom la pasado de avido - la amareco de homoj, kiuj timas la homan progreson. | is nothing but the passing of greed - the bitterness of men who fear the way of human progress. |
憎しみは消え去り、 | La hato [malamo] de la homaro pasos, | The hate of men will pass, |
独裁者たちは死に絶えるであろう。 | kaj la diktatoroj elmortos, | and dictators die, |
人々から奪いとられた権力は、 | kaj la potencon, kiun ili forprenis de la homoj, | and the power they took from the people |
人々のもとに返されるだろう。 | revenos al la homoj. | will return to the people. |
決して人間が永遠に生きないように、 | Kaj tiom longe, kiom homoj scios morti, | And so long as men die, |
決して自由が滅びることもない。 | la libero ne pereos. | liberty will never perish. |
兵士たちよ。 | Soldatoj! | Soldiers! |
獣たちに身を託してはいけない。 | Ne fordonu vin al la bestaĉoj! | Don't give yourselves to these brutes - |
君たちを見下し、奴隷にし、 | kiuj malestimegas kaj sklavigas vin - | who despise you - enslave you - |
人生を操る者たちは、 | kiuj komandas viajn vivojn, | who regiment your lives - |
指図する。君たちが何をし、 | kiuj diras al vi, kion vi devas fari, | tell you what to do - |
考え、感じるかを。 | kion pensi kaj kion senti. | what to think and what to feel! |
君たちを鍛え、食事を制限する者たちは、 | Kiuj severe trejnas, kaj endietigas vin, | Who drill you - diet you - |
君たちを家畜として、 | kiuj traktas vin kiel bruton | treat you like cattle |
ただのコマとして扱うのだ。 | kaj nutras kanonojn per vi. [kaj uzas vin kiel nutraĵojn de kanonoj.] | and use you as cannon fodder. |
身を託してはいけない。そんな自然に反する者たちなどに。 | Ne fordonu vin al tiuj kontraŭnaturaj uloj, | Don't give yourselves |
機械人間たち……。機械のマインドを持ち、機械の心を持つ者たちなどに。 | al tiuj maŝinuloj kun maŝinmensoj kaj maŝinkoroj! | to these unnatural men - machine men with machine minds and machine hearts! |
君たちは機械じゃない。[君たちは家畜じゃない。] | Vi ne estas maŝinoj. | You are not machines! |
君たちは人間だ。 | Vi estas homoj! | You are men! |
心に人類愛を持った人間だ。 | Kun la amo al la humaneco en viaj koroj! | With the love of humanity in your hearts! |
憎んではいけない。 | Ne malamu! | Don't hate! |
愛されない者が憎むのだ。 | Nur la ne-amataj malamas, | Only the unloved hate - |
愛されず、自然に反するものだけだ。 | kaj la kontraŭnaturaj! | the unloved and the unnatural! |
兵士よ。 | Soldatoj! | Soldiers! |
奴隷を作るために闘うな。 | Ne batalu por la sklaveco! | Don't fight for slavery! |
自由のために闘え。 | Batalu por la libero! | Fight for liberty! |
『ルカによる福音書』の17章に、「神の国は人間の中にある」とある。 | En la deksepa ĉapitro de Sankta Luko estas skribite, ke la regno de Dio ...estas inter vi. | In the seventeenth chapter of St. Luke it is written that the kingdom of God is within man - |
ひとりの人間ではなく、一部の人間でもなく、全ての人間なのだ。 | Nek en unu homo, nek en homgrupo, sed en CXIUJ! | not one man nor a group of men, but in ALL men! |
君たちの中になんだ。 | En vi! | In you! |
君たち、人々は力を持っているんだ。 | Vi, la homoj, posedas la povon, | You, the people, have the power - |
機械を作り上げる力、 | la povon krei maŝinojn. | the power to create machines. |
幸福を作る力を持っているんだ。 | La povon krei feliĉon! | The power to create happiness! |
君たち、人々が持つ力が、 | Vi, la homoj, havas la povon | You, the people, have the power |
人生を自由に、美しくし、 | por fari la vivon bela kaj libera, | to make this life free and beautiful - |
人生を素晴らしい冒険にするのだ。 | por fari el tiu vivo mirindan aventuron. | to make this life a wonderful adventure. |
民主国家の名のもとに、 | Do - en la nomo de la demokratio - | Then - in the name of democracy - |
その力を使おうではないか。 | ni uzu tiun povon. | let us use that power - |
皆でひとつになろう。 | Ni ĉiuj unuiĝu. | let us all unite. |
新しい世界のために闘おう。 | Ni batalu por nova mondo, (por humana mondo,) | Let us fight for a new world - |
常識ある世界のために。 | por deca mondo, | a decent world |
皆に雇用の機会を与えてくれ、 | kiu ebligos al la homoj labori, | that will give men a chance to work - |
君たちに未来を与えてくれ、 | kiu havigos al la junularo futuron, | that will give youth a future |
老後に安定を与えてくれる世界のために。 | kaj sekurecon al la maljunularo. | and old age a security. |
そんな約束をして、 | Per tio, ke ili promesis al ni tiujn aferojn, | By the promise of these things, |
獣たちも権力を伸ばしてきた。 | la bestaĉoj transprenis la potencon. | brutes have risen to power. |
しかし、奴らは嘘つきだ。 | Sed ili mensogis! | But they lie! |
奴らは約束を果たさない。 | [Ili ne plunumas tijn promesojn.] | They do not fulfil that promise. |
これからも果たしはしない。 | [Ili neniam volas.] | They never will! |
独裁者たちは自分たちを自由にし、 | Diktatoroj liberigas sin mem, | Dictators free themselves |
人々を奴隷にする。 | sed ili sklavigas la popolojn. | but they enslave the people. |
今こそ、(闘おう。約束を実現させるために。) 闘おう。世界を自由にするために。 | Ni nun batalu por liberigi la mondon- | Now let us fight to free the world - |
国境のバリアをなくすため。 | por ŝiri teren naciajn barojn - | to do away with national barriers - |
欲望を失くし、 | por forigi la avidon, | to do away with greed, |
嫌悪と苦難[不寛容]を失くすために。 | la malamon kaj la netoleremon. | with hate and intolerance. |
理性のある世界のために闘おう。 | Ni batalu por mondo de prudento, | Let us fight for a world of reason - |
科学と進歩が全人類の | en kiu la scienco kaj la progreso | a world where science and progress |
幸福へ、導いてくれる世界のために。 | kondukos al al feliĉo de ĉiuj. | will lead to the happiness of us all. |
兵士たちよ。民主国家の名のもとに、 | Soldatoj, en la nomo de la demokratio, | Soldiers, in the name of democracy, |
皆でひとつになろう。 | ni unuiĝhu! | let us unite! |
ハンナ、聞こえるかい | Hannah, ĉu vi povas aŭdi min? | Hannah, can you hear me? |
君がどこにいようと、見上げてご覧 | Kie ajn vi estas, rigardu supren (al mi), | Wherever you are, look up! |
ご覧、ハンナ | [rigardu supren,] Hannah! | Look up, Hannah! |
雲が消えて | La nuboj leviĝas. | The clouds are lifting! |
[太陽が顔を出した] | Aperas la suno! | The sun is breaking through! |
[暗闇から僕らは光の中へと抜け出したんだ] | El la tenebro ni eliras en la lumon. | We are coming out of the darkness into the light! |
[新しい世界に到達したんだ | Ni alvenas en nova mondo, | We are coming into a new world - |
[もっと心優しい世界に | en pli afabla mondo, | a kindlier world, |
[醜い欲望に打ち勝って | en kiu la homaro venkos sian avidon, | where men will rise above their greed, |
[憎しみも残忍さもない世界に | sian malamon kaj sian brutalecon. | their hate and their brutality. |
[見上げてご覧、ハンナ | Rigardu supren (al mi), Hannah! | Look up, Hannah! |
[人間の魂は翼を与えられていて | La homa animo ricevis flugilojn | The soul of man has been given wings |
[ついに羽ばたき始めているんだ | kaj finfine ekflugas. | and at last he is beginning to fly. |
[虹の中へ飛んでいき | Ĝi flugas en la ĉielarko, | He is flying into the rainbow- |
[希望の光の中へ飛んでいくんだ | en la lumo de l'espero. | into the light of hope. |
[未来へ | en la estonton | into the future |
[輝かしい未来へ | la gloran estonton | the glorious future |
[それは君の、僕の、みんなの未来なんだ | tio apartenas al vi, al mi kaj al ni ĉiuj. | that belongs tu you, tu me, and to all of us. |
[見上げてご覧、ハンナ | Rigardu supren (al mi), Hannah! | Look up, Hannah! |
[見上げてご覧 | Rigardu (min) supren! | Look up! |