チャップリンの『独裁者』の演説

ネットで拾ったものをもとに。[ ] は私による挿入。( ) はエス訳にあったけど、英語にはないと思うもの。
cleverness は sprito と訳してある。
www.youtube.com

引用・参照元
日本語:
https://logmi.jp/business/articles/8250
https://the-sense-of-oh.com/%E3%83%81%E3%83%A3%E3%83%83%E3%83%97%E3%83%AA%E3%83%B3%E3%81%AE%E3%80%8E%E7%8B%AC%E8%A3%81%E8%80%85%E3%80%8F%E3%83%A9%E3%82%B9%E3%83%88%E3%81%AE%E6%BC%94%E8%AA%AC/
英語:
https://www.charliechaplin.com/en/articles/29-the-final-speech-from-the-great-dictator-
https://www.youtube.com/watch?v=ibVpDhW6kDQ&t=286s
エスペラント:(リンク切れ)
https://groups.yahoo.com/neo/groups/per-esperanto-literaturo/conversations/topics/784

チャーリー・チャップリンCharlie Chaplin
映画『独裁者』(1970年上映)PAROLADO el la filmo "La granda diktatoro"Speech from "The great dictator"
申し訳ないが……。Mi petas pri pardono,I'm sorry,
私は皇帝になどなりたくない。sed mi ne deziras esti imperiestro.but I don't want to be an emperor.
私には関わりのないことだ。Tio ne estas mia afero.That's not my business.
支配も征服もしたくない。Mi [ne] volas regi aŭ konkeri neniun.I don't want to rule or conquer anyone.
できることなら、皆を助けたい。Mi volonte helpus al ĉiu, - se eblas.I should like to help everyone - if possible -
ユダヤ人も、ユダヤ人以外も、黒人も、白人も。Al judoj, ne-judoj- nigruloj - blankuloj.Jew, Gentile - black men - white.
私たちは皆、助け合いたいのだ。Ni ĉiuj volas helpi al ni reciproke:We all want to help one another.
人間とはそういうものなんだ。Homaj estaĵoj estas tiel.Human beings are like that.
お互いの幸福と寄り添いたいのだ……。Ni volas vivi en reciproka feliĉo,We want to live by each other's happiness -
お互いの不幸ではなく。ne per reciproka enmizerig[x]o.not by each other's misery.
憎み合ったり、見下し合ったりしたくないのだ。Ni ne deziras hati [malami] kaj malestimegi nin.We don't want to hate v
世界で全人類が暮らせ、En ĉi tiu mondo estas loko por ĉiu.In this world there is room for everyone.
大地は豊かで、Kaj la bona tero estas riĉaAnd the good earth is rich
皆に恵みを与えてくれる。kaj povas provizi ĉiujn.and can provide for everyone.
人生は自由で美しい。La maniero de l' vivo povas esti libera kaj agrabla,The way of life can be free and beautiful,
しかし、私たちは生き方を見失ってしまった。sed ni perdis la vojon.but we have lost the way.
欲が人の魂を毒し……。Avido venenis la homajn animojn,Greed has poisoned men's souls -
憎しみと共に世界を閉鎖し……。barikadis per malamo la mondon,has barricaded the world with hate -
不幸、惨劇へと私たちを行進させた。puŝis nin en mizeron kaj al sangoverŝado.has goose-stepped us into misery and bloodshed.
私たちはスピードを開発し、Ni evoluis rapidecon,We have developed speed,
自分たち自身を孤立させた。sed enfermis nin mem.but we have shut ourselves in.
ゆとりを与えてくれる機械により、Maŝinoj, kiuj donas abundon,Machinery that gives abundance
貧困を作り上げてしまった。postlasis nin en bezono.has left us in want.
知識は私たちを皮肉にし、Nia scio faris nin cinikaj,Our knowledge has made us cynical;
知恵は私たちを冷たく、無情にした。niaj sperto kaj lerto [sprito], duraj kaj malafablaj.our cleverness, hard and unkind.
私たちは考え過ぎ……。Ni pensas tro multe,We think too much
感じなさ過ぎる。ni sentas tro malmulte.and feel too little.
機械よりも、Pli ol maŝinojMore than machinery
人類愛が必要なのだ。ni bezonas humanecon.we need humanity.
賢さよりも、Pli ol lerto kaj sperto [sprito]More than cleverness,
優しさ、思いやりが必要なのだ。ni bezonas afablecon kaj ĝentilecon.we need kindness and gentleness.
そういう感性なしでは、Sen tiuj kvalitoj,Without these qualities,
世の中は暴力で満ち、全てが失われてしまう。vivo estos violenta, kaj la volo de ĉiu perdita [ĉio estos perdita].life will be violent and all will be lost.
飛行機やラジオが、La aviadilo kaj la radioThe aeroplane and the radio
私たちの距離を縮めてくれた。pli proksimigis nin [reciproke].have brought us closer together.
そんな発明の本質は、La vera naturo en tiuj aĵojThe very nature of these things
人間の良心に呼びかけ、ja krias al homa boneco,cries out for the goodness in man -
[人類愛に呼びかけ、] 世界がひとつになることを呼びかける。krias al la universala frateco, al la unueco de ni ĉiuj.cries out for universal brotherhood - for the unity of us all.
今も、私の声は世界中の何百万の人々のもとに届いている。何百万もの絶望した男性たち、小さな子供たち。Jam nun mia voĉo atingas milionojn da senesperaj viroj, virinoj, kaj etaj infanoj - en la tuta mondo,Even now my voice is reaching millions throughout the world - millions of despairing men, women, and little children -
人々を苦しめる組織の犠牲者たち。viktimojn de sistemo, kiu torturas homojnvictims of a system that makes men torture
罪のない人たちを投獄させる者たち。kaj enkarcerigas senkulpulojn.and imprison innocent people.
私の声が聞こえている人たちに言う……。Al tiuj, kiuj povas aŭskulti min, mi diras :To those who can hear me, I say:
絶望してはいけない。Ne malesperiĝu!.'Do not despair.'
私たちに覆いかぶさる不幸は、La mizero, kiu venis super nin,The misery that has come upon us
単に過ぎ去る貪欲であり、人間の進歩を恐れる者たちの憎悪なのだ。estas nenio alia krom la pasado de avido - la amareco de homoj, kiuj timas la homan progreson.is nothing but the passing of greed - the bitterness of men who fear the way of human progress.
憎しみは消え去り、La hato [malamo] de la homaro pasos,The hate of men will pass,
独裁者たちは死に絶えるであろう。kaj la diktatoroj elmortos,and dictators die,
人々から奪いとられた権力は、kaj la potencon, kiun ili forprenis de la homoj,and the power they took from the people
人々のもとに返されるだろう。revenos al la homoj.will return to the people.
決して人間が永遠に生きないように、Kaj tiom longe, kiom homoj scios morti,And so long as men die,
決して自由が滅びることもない。la libero ne pereos.liberty will never perish.
兵士たちよ。Soldatoj!Soldiers!
獣たちに身を託してはいけない。Ne fordonu vin al la bestaĉoj!Don't give yourselves to these brutes -
君たちを見下し、奴隷にし、kiuj malestimegas kaj sklavigas vin -who despise you - enslave you -
人生を操る者たちは、kiuj komandas viajn vivojn,who regiment your lives -
指図する。君たちが何をし、kiuj diras al vi, kion vi devas fari,tell you what to do -
考え、感じるかを。kion pensi kaj kion senti.what to think and what to feel!
君たちを鍛え、食事を制限する者たちは、Kiuj severe trejnas, kaj endietigas vin,Who drill you - diet you -
君たちを家畜として、kiuj traktas vin kiel brutontreat you like cattle
ただのコマとして扱うのだ。kaj nutras kanonojn per vi. [kaj uzas vin kiel nutraĵojn de kanonoj.]and use you as cannon fodder.
身を託してはいけない。そんな自然に反する者たちなどに。Ne fordonu vin al tiuj kontraŭnaturaj uloj,Don't give yourselves
機械人間たち……。機械のマインドを持ち、機械の心を持つ者たちなどに。al tiuj maŝinuloj kun maŝinmensoj kaj maŝinkoroj!to these unnatural men - machine men with machine minds and machine hearts!
君たちは機械じゃない。[君たちは家畜じゃない。]Vi ne estas maŝinoj.You are not machines!
君たちは人間だ。Vi estas homoj!You are men!
心に人類愛を持った人間だ。Kun la amo al la humaneco en viaj koroj!With the love of humanity in your hearts!
憎んではいけない。Ne malamu!Don't hate!
愛されない者が憎むのだ。Nur la ne-amataj malamas,Only the unloved hate -
愛されず、自然に反するものだけだ。kaj la kontraŭnaturaj!the unloved and the unnatural!
兵士よ。Soldatoj!Soldiers!
奴隷を作るために闘うな。Ne batalu por la sklaveco!Don't fight for slavery!
自由のために闘え。Batalu por la libero!Fight for liberty!
ルカによる福音書』の17章に、「神の国は人間の中にある」とある。En la deksepa ĉapitro de Sankta Luko estas skribite, ke la regno de Dio ...estas inter vi.In the seventeenth chapter of St. Luke it is written that the kingdom of God is within man -
ひとりの人間ではなく、一部の人間でもなく、全ての人間なのだ。Nek en unu homo, nek en homgrupo, sed en CXIUJ!not one man nor a group of men, but in ALL men!
君たちの中になんだ。En vi!In you!
君たち、人々は力を持っているんだ。Vi, la homoj, posedas la povon,You, the people, have the power -
機械を作り上げる力、la povon krei maŝinojn.the power to create machines.
幸福を作る力を持っているんだ。La povon krei feliĉon!The power to create happiness!
君たち、人々が持つ力が、Vi, la homoj, havas la povonYou, the people, have the power
人生を自由に、美しくし、por fari la vivon bela kaj libera,to make this life free and beautiful -
人生を素晴らしい冒険にするのだ。por fari el tiu vivo mirindan aventuron.to make this life a wonderful adventure.
民主国家の名のもとに、Do - en la nomo de la demokratio -Then - in the name of democracy -
その力を使おうではないか。ni uzu tiun povon.let us use that power -
皆でひとつになろう。Ni ĉiuj unuiĝu.let us all unite.
新しい世界のために闘おう。Ni batalu por nova mondo, (por humana mondo,)Let us fight for a new world -
常識ある世界のために。por deca mondo,a decent world
皆に雇用の機会を与えてくれ、kiu ebligos al la homoj labori,that will give men a chance to work -
君たちに未来を与えてくれ、kiu havigos al la junularo futuron,that will give youth a future
老後に安定を与えてくれる世界のために。kaj sekurecon al la maljunularo.and old age a security.
そんな約束をして、Per tio, ke ili promesis al ni tiujn aferojn,By the promise of these things,
獣たちも権力を伸ばしてきた。la bestaĉoj transprenis la potencon.brutes have risen to power.
しかし、奴らは嘘つきだ。Sed ili mensogis!But they lie!
奴らは約束を果たさない。[Ili ne plunumas tijn promesojn.]They do not fulfil that promise.
これからも果たしはしない。[Ili neniam volas.]They never will!
独裁者たちは自分たちを自由にし、Diktatoroj liberigas sin mem,Dictators free themselves
人々を奴隷にする。sed ili sklavigas la popolojn.but they enslave the people.
今こそ、(闘おう。約束を実現させるために。) 闘おう。世界を自由にするために。Ni nun batalu por liberigi la mondon-Now let us fight to free the world -
国境のバリアをなくすため。por ŝiri teren naciajn barojn -to do away with national barriers -
欲望を失くし、por forigi la avidon,to do away with greed,
嫌悪と苦難[不寛容]を失くすために。la malamon kaj la netoleremon.with hate and intolerance.
理性のある世界のために闘おう。Ni batalu por mondo de prudento,Let us fight for a world of reason -
科学と進歩が全人類のen kiu la scienco kaj la progresoa world where science and progress
幸福へ、導いてくれる世界のために。kondukos al al feliĉo de ĉiuj.will lead to the happiness of us all.
兵士たちよ。民主国家の名のもとに、Soldatoj, en la nomo de la demokratio,Soldiers, in the name of democracy,
皆でひとつになろう。ni unuiĝhu!let us unite!
ハンナ、聞こえるかい Hannah, ĉu vi povas aŭdi min?Hannah, can you hear me?
君がどこにいようと、見上げてご覧Kie ajn vi estas, rigardu supren (al mi), Wherever you are, look up!
ご覧、ハンナ[rigardu supren,] Hannah!Look up, Hannah!
雲が消えてLa nuboj leviĝas.The clouds are lifting!
[太陽が顔を出した]Aperas la suno!The sun is breaking through!
[暗闇から僕らは光の中へと抜け出したんだ]El la tenebro ni eliras en la lumon.We are coming out of the darkness into the light!
[新しい世界に到達したんだNi alvenas en nova mondo,We are coming into a new world -
[もっと心優しい世界にen pli afabla mondo,a kindlier world,
[醜い欲望に打ち勝ってen kiu la homaro venkos sian avidon,where men will rise above their greed,
[憎しみも残忍さもない世界にsian malamon kaj sian brutalecon.their hate and their brutality.
[見上げてご覧、ハンナRigardu supren (al mi), Hannah!Look up, Hannah!
[人間の魂は翼を与えられていてLa homa animo ricevis flugilojnThe soul of man has been given wings
[ついに羽ばたき始めているんだkaj finfine ekflugas.and at last he is beginning to fly.
[虹の中へ飛んでいきĜi flugas en la ĉielarko,He is flying into the rainbow-
[希望の光の中へ飛んでいくんだen la lumo de l'espero.into the light of hope.
[未来へen la estontoninto the future
[輝かしい未来へla gloran estontonthe glorious future
[それは君の、僕の、みんなの未来なんだtio apartenas al vi, al mi kaj al ni ĉiuj.that belongs tu you, tu me, and to all of us.
[見上げてご覧、ハンナRigardu supren (al mi), Hannah!Look up, Hannah!
[見上げてご覧Rigardu (min) supren!Look up!