ラッセル・アインシュタイン宣言 / RUSSELL - EINSTEIN MANIFESTO 1955-07-09

まもなくNTP再検討会議が始まります。今度の会議では核兵器全面禁止条約に向けて話し合いを始めることができるかどうかが焦点の一つにならなけれぱなりません。
科学は抽象的な知識としてではなく、技術として、人間に担われて人間社会に立ち現れます。そのときに科学技術が価値中立に実在するということはありえない、と私は考えます。(技術的応用を前提しないで数学のように研究される場合にのみ価値中立的に、研究者やその諸環境を捨象したときにのみ、つまり抽象的にのみ価値中立的に実在しうる、という予感がします。)



核時代における戦争の放棄を訴えるラッセル・アインシュタイン宣言は東西対立が先鋭化していく時代に発表されました。英文と和訳とがすでに与えられているので、わざわざエスペラントにしなくても良いのですが、まあ、せっかくエスペラントをやっていますので、試してみたいのです。
エスペラントを知る前から感じるのは、英語の言い回しが私には難解に過ぎることです。もっとストレートに書けないのか。まあ、それでも作業としては、英文を Google 翻訳でエスペラント下書きさせて、手直ししていくという「ズル」いやり方なので、何も自慢できることもなく、賢くなったわけでもありません。
作業に当たっては、以下のリンク先を参考にしました。


ラッセル・アインシュタイン宣言Manifesto de Russell kaj EinsteinRUSSELL - EINSTEIN MANIFESTO
ラッセル・アインシュタイン宣言 1955 7・9、ロンドンTeksto de la deklaro estis publikigita nome de B. Russell kaj aliaj dek sciencistojText of the statement issued on 9th July, 1955, over the names of B. Russell and other 10 scientists
 私たちは人類が直面する悲劇的な情勢の中で、    En la tragika situacio al kiu alfrontas homaro,    In the tragic situation which confronts humanity,
科学者たちが会議に集まって、大量破壊兵器の発達の結果として生じてきた危険を評価し、ni sentas, ke sciencistoj devas kunveni en konferenco por taksi la danĝerecon kiu aperis kiel rezulto de la disvolviĝo de amasdetruaj armiloj, we feel that scientists should assemble in conference to appraise the perils that have arisen as a result of the development of weapons of mass destruction,
ここにそえられた草案の精神において決議を討論すべきであると感じている。kaj diskuti rezolucion en la spirito de la aldonita malneto.and to discuss a resolution in the spirit of the appended draft.
 私たちがいまこの機会に発言しているのは、あれこれの国民や大陸や信条の一員としてではなく、その存続が疑問視されている人類、人という種の一員としてである。    En ĉi-okazo parolas ni, ne kiel anoj de iu nacio, kontinento aŭ kredo, sed kiel homarano, membroj de la homa speco, kies daŭra ekzisto estas en dubo.    We are speaking on this occasion, not as members of this or that nation, continent, or creed, but as human beings, members of the species Man, whose continued existence is in doubt.
世界は紛争にみちみちている。La mondo estas plena de konfliktoj;The world is full of conflicts;
そしてすべての小さな紛争の上にかぶさっているのは、共産主義と反共産主義との巨大なたたかいである。kaj, la titana lukto inter komunismo kaj anti-komunismo superkovriĝas (kaŝe kovriĝas) sur ĉiuj malgrandaj konfliktoj.and, overshadowing all minor conflicts, the titanic struggle between Communism and anti-Communism.
 政治的な意識をもつ者はほとんど皆、これらの問題のいくつかに強い感情をいだいている。    Preskaŭ ĉiuj, kiuj estas politike koncia, havas fortajn sentojn pri unu aŭ pli el tiuj demandoj:    Almost everybody who is politically conscious has strong feelings about one or more of these issues;
しかし、もしできるならば、皆さんにそのような感情をしばらくわきに置いて、ただ、すばらしい歴史を持ち、私たちのだれ一人としてその消滅を望むはずがない生物学上の種の成員として反省してもらいたい。sed ni deziras al vi, se vi povas, meti flanken tiajn sentojn kaj konsideri vin nur kiel anoj de biologia specio, kiu havadas konsiderindan historion, kaj kies malaperon neniu el ni povas deziri.but we want you, if you can, to set aside such feelings and consider yourselves only as members of a biological species which has had a remarkable history, and whose disappearance none of us can desire.
 私たちは、1つの集団[陣営]に対し、他の集団[陣営]に対するよりも強くうったえるような言葉は、一言も使わないようにこころがけよう。    Ni provu diri eĉ ne unu vorton kiu apelacias al unu grupo prefere ol al aliaj.    We shall try to say no single word which should appeal to one group rather than to another.
すべての人がひとしく危機にさらされており、もしこの危機が理解されれば、皆さんがいっしょになってそれを避ける望みがある。Ĉiuj, egale, estas en krizo, kaj, se la krizo estus komprenata, ekzistas espero, ke ili eble kolektive eviti ĝin.All, equally, are in peril, and, if the peril is understood, there is hope that they may collectively avert it.
 私たちは新たな仕方で考えるようにならなくてはならない。    Ni devas lerni pensi laŭ nova maniero.     We have to learn to think in a new way.
[私たちは自らに問いかけることを学ばなくてはならない。]Ni devas lerni demandi mem, We have to learn to ask ourselves,
私たちは、どちらの集団[陣営]をより好むにせよ、その集団[陣営]に軍事上の勝利をあたえるためにどんな処置がとられうるかを考えてはならない。tio ne estas pri ke kiaj disponoj povas esti prenota por doni militan venkon al ajna grupo, kiun ni preferas.not what steps can be taken to give military victory to whatever group we prefer,
なぜなら、もはやそのような処置はないのだから。ĉar ne plu estas tiaj disponoj; for there no longer are such steps;
私たちが考えなくてはならないのは、la demando kiun ni devas fari estas:the question we have to ask ourselves is:
どんな処置をとればすべての側に悲惨な結末をもたらすに違いない軍事的な争いを防止できるかという問題である。kiaj disponoj povos esti prenota por malhelpi militan konkurencon kiuj devos doni katastrofon al ĉiuj partioj?what steps can be taken to prevent a military contest of which the issue must be disastrous to all parties?
 一般大衆は、そしてまた権威ある地位にある多くに人々でさえ、まだ核爆弾による戦争によって起こる事態を自覚していない。    La ĝenerala publiko, kaj eĉ multaj homoj en pozicioj de aŭtoritato, ankoraŭ ne rimarkas, kio rezultus el milito kun nukleaj bomboj.    The general public, and even many men in positions of authority, have not realized what would be involved in a war with nuclear bombs.
一般大衆はいまでも都市が抹殺される位に考えている。La ĝenerala publiko ankoraŭ pensas en terminoj de la forviŝo de urboj.The general public still thinks in terms of the obliteration of cities.
新爆弾が旧爆弾よりも強力だということ、Oni komprenas, ke la novaj bomboj estas pli fortaj ol la malnovaj, It is understood that the new bombs are more powerful than the old,
原子爆弾1発で広島を抹殺できたのにたいしてkaj ke, dum unu Atom-bombo povis malaperigi Hiroŝimon, and that, while one A-bomb could obliterate Hiroshima,
水素爆弾なら1発でロンドンやニューヨークやモスクワのような最大都市を抹殺できるだろうということは理解されている。unu Hidrogena bombo povas malaperigi la plej gradajn urbojn, kiel Londono, Nov-Jorko kaj Moskvo.one H-bomb could obliterate the largest cities, such as London, New York, and Moscow.
 疑いもなく、水爆戦争では大都市が抹殺されてしまうだろう。    Sendube en H-bomba milito grandaj urboj estus forviŝita.     No doubt in an H-bomb war great cities would be obliterated.
しかしこれは、私たちの直面しなければならない小さな悲惨事の1つである。Sed tio estas unu el la plej malgrandaj katastrofoj kiujn ni devus alfronti. But this is one of the minor disasters that would have to be faced.
たとえロンドンやニューヨークやモスクワのすべての市民が絶滅したとしてもSe ĉiuj homoj en Londono, Nov-Jorko, kaj Moskvo estus ekstermitaj, If everybody in London, New York, and Moscow were exterminated,
2、3世紀の間には世界は打撃から回復するかもしれない。la mondo povus, en  kelkaj jarcentoj, restariĝi el la damaĝo. the world might, in the course of a few centuries, recover from the blow.
しかしながら今や私たちはとくにビキニの実験以来、核爆弾は想像されていたよりもはるかに広い地域にわたって徐々に破壊力を広げることができることを知っている。Sed ni nun jam scias, precipe depost la Bikino-provo, ke nukleaj bomboj povas iom post iom disvastiĝi detruon trans pli larĝa areo ol supozita larĝo.But we now know, especially since the Bikini test, that nuclear bombs can gradually spread destruction over a very much wider area than had been supposed.
 信頼できる権威ある筋から、今では広島を破壊した爆弾の2500倍も強力な爆弾を作ることができるということがのべられている。     Certa fidinda aŭtoritato asertas, ke nun oni povas fabriki bombon 2500-oble fortan ol tiu kiu detruis Hriŝimon.    It is stated on very good authority that a bomb can now be manufactured which will be 2,500 times as powerful as that which destroyed Hiroshima.
 もしそのような爆弾が地上近くまたは水中で爆発すれば、放射能をもった粒子が上空へ吹き上げられる。Se tia bombo eksplodis proksime de la grundo aŭ sub la akvo, ĝi dissendos radio-aktivajn erojn en la supran aeron. Such a bomb, if exploded near the ground or under water, sends radio-active particles into the upper air.
そしてこれらの粒子は死の灰または雨の形で徐々に落下してきて、地球の表面に降下する。La levitaj eroj iom post iom sikas kaj atendas la surfaco de la tero en la formo de mortiga polvo aŭ pluvo.They sink gradually and reach the surface of the earth in the form of a deadly dust or rain.
日本の漁夫たちとその漁獲を汚染したのは、この灰であった。Estis tiu polvo kiu infektis la japanajn fiŝistoj kaj iliajn fiŝojn kaptitajn.It was this dust which infected the Japanese fishermen and their catch of fish.
 そのような致死的な放射能をもった粒子がどれほど広く拡散するのか、だれも知らない。    Neniu scias, kiom vaste tiaj mortigaj radio-aktivaj eroj povus disvastiĝi,    No one knows how widely such lethal radio- active particles might be diffused,
しかし最も権威ある人々は一致して水素爆弾による戦争は実際に人類に終末をもたらす可能性が十分にあることを指摘している。sed la plej bonaj aŭtoritatoj unuanime diras, ke H-bomba milito probable povas fini homan rason.but the best authorities are unanimous in saying that a war with H-bombs might possibly put an end to the human race.
もし多数の水素爆弾が使用されるならば、全面的な死滅がおこる心配がある。――瞬間的に死ぬのはほんのわずかだが、多数の者はじりじりと病気の苦しみをなめ、肉体は崩壊してゆく。Se oni uzus multajn hidrogenajn bombojn, minacas esti universala morto; subita morto estos por malmultaj homoj, sed por la plimulto estos malrapida torturo de malsano kaj diseriĝo de korpo.It is feared that if many H-bombs are used there will be universal death, sudden only for a minority, but for the majority a slow torture of disease and disintegration.
 多くの警告が著名な科学者や権威者たちによって軍事戦略上から発せられている。    Multaj avertoj estis eldiritaj de eminentaj sciencistoj kaj de aŭtoritatoj en milita strategio.    Many warnings have been uttered by eminent men of science and by authorities in military strategy.
しかし、最悪の結果がかならずくるとは、彼らのうちのだれもいおうとしていない。Sed neniu el ili diros, ke la plej malbonaj rezultoj estas certaj.None of them will say that the worst results are certain.
実際彼らがいっているのは、このような結果がおこる可能性があるということ、だれもそういう結果が実際おこらぬとは断言できないということである。Fakte tio, kion ili diras, estas, ke tiuj rezultoj estas eblaj, kaj neniu povas certe aserti, ke tiuj rezultoj ne realiĝos.What they do say is that these results are possible, and no one can be sure that they will not be realized.
この問題についての専門家の見解が少しでも彼らの政治上の立場や偏見に左右されたということは今まで見たことがない。Ni ankoraŭ ne vidis, ke la opinioj de fakuloj pri tiu afero dependas iom sur ilia politikaj pozicioj aŭ antaŭjĝoj.We have not yet found that the views of experts on this question depend in any degree upon their politics or prejudices.
私たちの調査で明らかになったかぎりでは、それらの見解はただ専門家のそれぞれの知識の範囲にもとづいているだけである。Laŭ niaj esploroj iliaj opinioj depandas sur nur la aparta scio de la fakuloj.They depend only, so far as our researches have revealed, upon the extent of the particular expert's knowledge.
一番よく知っている人が一番暗い見通しをもっていることがわかった。Ni trovis, ke la homoj, kiuj scias plej bone, havas la plej nigran perspektivon.We have found that the men who know most are the most gloomy.
 さて、ここに私たちがあなたがたに提出する問題、きびしく、おそろしく、そして避けることのできない問題がある――    Nun, ĉi tie, estas la problemo kiun ni prezentas al vi, tiu problemo estas rigida kaj terura kaj neevitebla:    Here, then, is the problem which we present to you, stark and dreadful and inescapable:
私たちは人類に絶滅をもたらすか、それとも人類が戦争を放棄するか?(1)Ĉu ni ĉesigus la homan rason; aŭ homaro forĵetus militon? (1)Shall we put an end to the human race; or shall mankind renounce war? (1)
 人々はこの二者択一という問題を面とむかってとり上げようとしないであろう。というのは、戦争を廃絶することはあまりにもむずかしいからである。    Homoj ne prenos ĉi tiun alternativon, ĉar abolicii militon estas tre malfacile.    People will not face this alternative because it is so difficult to abolish war.
 戦争の廃絶は国家主権に不快な制限を要求するであろう(2)。La abolicio de milito postulos malagrablan limigojn de nacia suvereneco. The abolition of war will demand distasteful limitations of national sovereignty. (2)
しかしおそらく他のなにものにまして事態の理解をさまたげているのは、「人類」という言葉が漠然としており、抽象的だと感じられる点にあろう。Sed tio, kio eble malhelpas komprenon de la situacio pli ol io ajn alia, estas, ke la termino "homaro" sentiĝas malklare kaj abstrakte. But what perhaps impedes understanding of the situation more than anything else is that the term "mankind" feels vague and abstract.
人々は、危険は自分自身や子どもや孫たちに対して存在し、単にぼんやり感知される人類に対してではないということを、はっきりと心に描くことがほとんどできない。Homoj apenaŭ reale imagas, ke la danĝero estas por si kaj siaj infanoj kaj liaj nepoj, kaj ne nur al nube komprenita homaro. People scarcely realize in imagination that the danger is to themselves and their children and their grandchildren, and not only to a dimly apprehended humanity.
人々は個人としての自分たちめいめいと自分の愛する者たちが、苦しみながら死滅しようとする切迫した危険状態にあるということがほとんどつかめていない。Ili povas apenaŭ kompreni, ke ili individue kaj iliaj amatoj estas en prema danĝero de pereanta dolorege.They can scarcely bring themselves to grasp that they, individually, and those whom they love are in imminent danger of perishing agonizingly.
そこで人々は、近代兵器さえ禁止されるなら、おそらく戦争はつづけてもかまわないと思っている。Kaj tiel ili esperas, ke oni povas lasi daŭrigi militon, se provizo de modernaj armiloj estas malpermesita.And so they hope that perhaps war may be allowed to continue provided modern weapons are prohibited.
 この希望は幻想である。    Tiu espero estas iluzia.    This hope is illusory.
たとえ水素爆弾を使用しないというどんな協定が平時にむすばれていたとしても、Se kia ajn interkonsentoj ne uzi H-bombojn estis atingitaj en tempo de paco, Whatever agreements not to use H-bombs had been reached in time of peace,
戦時にはそんな協定はもはや拘束とは考えられず、oni devos jam ne konsideri sin katenita en milita tempo, they would no longer be considered binding in time of war,
戦争がおこるやいなや双方とも水素爆弾の製造にとりかかるであろう。kaj ambaŭ flankoj devos eklabori fabriki H-bombojn je ekmilito, and both sides would set to work to manufacture H-bombs as soon as war broke out,
なぜなら、もし一方がそれを製造して他方が製造しないとすれば、ĉar se unu flanko fabrikis la bombojn kaj la alia ankoraŭ ne, for, if one side manufactured the bombs and the other did not,
それを製造した側はかならず勝利するにちがいないからである。tiu bombo-fabrikinta flanko nepre devos venki.the side that manufactured them would inevitably be victorious.
 軍備の全面的削減(3)の一部として核兵器を放棄する協定は、最終的な解決をあたえはしないけれども、一定の重要な目的には役立つであろう。    Kvankam interkonsento abolicii nukleajn armilojn kiel parto de ĝenerala redukto de armilaroj ne povus doni definitivan solvon, sed tio utilus por certaj gravaj celoj.    Although an agreement to renounce nuclear weapons as part of a general reduction of armaments(3) would not afford an ultimate solution, it would serve certain important purposes.
 第一に、およそ東西間の協定は、これが緊張の緩和をめざすかぎり、どんなものでも有益である。    Unue: ia ajn konsent inter Oriento kaj Okcidento estas utila, se ĝi intencas malpliigi tension.    First: any agreement between East and West is to the good in so far as it tends to diminish tension.
第二に、熱核兵器の廃棄は、もし相手がこれを誠実に実行していることが双方に信じられるとすれば、現在双方を神経的な不安状態におとしいれている真珠湾式の奇襲への恐怖をへらすことになるであろう。    Due: la abolo de termo-nukleaj armiloj , se ĉiu flanko kredas, ke la aliaj sincere faras ĝin, malfortigos la timon de subita atako kiel Pearl Harbour (subita atako de Japanio je Perla Haveno), tio nun daŭre nervoze minacas ambaŭ flankojn.    Second: the abolition of thermo-nuclear weapons, if each side believed that the other had carried it out sincerely, would lessen the fear of a sudden attack in the style of Pearl Harbour, which at present keeps both sides in a state of nervous apprehension.
それゆえ私たちは、たんに第一歩としてではあるが、そのような協定を歓迎すべきである。Do, ni devas bonvenigas tian interkonsenton, kvankam tio estas nur kiel unua paŝo.We should, therefore, welcome such an agreement though only as a first step.
 私たちの大部分は感情的には中立ではない。しかし人類として、私たちはつぎのことを銘記しなければならない。    Plejmulto el ni ne estas neŭtrala en sento, sed kiel homaro, ni devas memori:    Most of us are not neutral in feeling, but, as human beings, we have to remember that,
すなわち、もし東西間の問題が誰にでも――共産主義者であろうと反共産主義者であろうと、アジア人であろうとヨーロッパ人であろうと、または、アメリカ人であろうとも、また白人であろうと黒人であろうと――可能な満足をあたえうるようななんらかの仕方で解決されなくてはならないとすれば、これらの問題は戦争によって解決されてはならない。Se la aferoj inter Oriento kaj Okcidento devas esti solvitaj per ia-ajn maniero, kiu povas satigi ĉiun ajn --- komuniston aŭ antikomuniston, asianon aŭ ezuropanon aŭ amerikanon, blankulon aŭ nigrulon ---, if the issues between East and West are to be decided in any manner that can give any possible satisfaction to anybody, whether Communist or anti-Communist, whether Asian or European or American, whether White or Black, then these issues must not be decided by war.
これらの問題は戦争によって解決されてはならない。tiam tiuj aferoj devas ne farata de milito.   then these issues must not be decided by war.
私たちは東側においても西側においても、このことが理解されることを望む。Ni deziregas ĉi tiun  komprenita je ambaŭ flanko, en la Oriento kaj en la Okcidento.We should wish this to be understood, both in the East and in the West.
 私たちのまえには、もし私たちがそれをえらぶならば、幸福と知識と知恵の絶えまない進歩がある。    Troviĝas antaŭ ni, se ni elektus, daŭra progresado de feliĉo, scio kaj saĝeco.    There lies before us, if we choose, continual progress in happiness, knowledge, and wisdom.
私たちの争いを忘れることができぬからといって、そのかわりに、私たちは死をえらぶのであろうか? Ĉu ni anstataŭe elektus morton, ĉar ni ne povas forgesi niajn kverelojn?Shall we, instead, choose death, because we cannot forget our quarrels?
私たちは、人類として、人類にむかってうったえる――Ni alvokas, kiel homarano, al homaro:We appeal, as human beings, to human beings:
あなたがたの人間性を心にとどめ、そしてその他のことを忘れよ、と。Memoru vian homecon, kaj forgesu la ceteron.Remember your humanity, and forget the rest.
もしそれができるならば、道は新しい楽園へむかってひらけている。Se vi povas fari tion, la vojo troviĝas alirebla al nova Paradizo; If you can do so, the way lies open to a new Paradise;
もしできないならば、あなたがたの前には全面的な死の危険が横たわっている。 se vi ne povas, kuŝas antaŭ vi la risko de universala morto.if you cannot, there lies before you the risk of universal death.
決議 Rezolucio:Resolution:
 私たちは、この会議を招請し、それを通じて世界の科学者たちおよび一般大衆に、次の決議に署名するようすすめる。   Ni invitas al ĉi tiu kongreso, kaj instigas tra ĝi la sciencistojn de la mondo kaj la ĝeneralan publikon subskribi al la sekva rezolucio:    We invite this Congress, and through it the scientists of the world and the general public, to subscribe to the following resolution:
 「およそ将来の世界戦争においては必ず核兵器が使用されるであろうし、    Konsiderante la fakton, ke en ajna estonta mondmilito oni nepre uzos nukleajn armilojn,     In view of the fact that in any future world war nuclear weapons will certainly be employed,
そしてそのような兵器が人類の存続をおびやかしているという事実からみて、kaj [konsiderante la fakton,] ke tiaj armiloj minacos la ekzistadon de homaro, and that such weapons threaten the continued existence of mankind,
私たちは世界の諸政府に、彼らの目的が世界戦争によっては促進されないことを自覚し、このことを公然とみとめるよう勧告する。ni urĝe admonas la registarojn de la mondo realigi, kaj agnoskigi publike, ke ilia celo ne povas kontinui per mondmilito, we urge the Governments of the world to realize, and to acknowledge publicly, that their purpose cannot be furthered by a world war,
したがってまた、私たちは彼らに、彼らのあいだのあらゆる紛争問題の解決のための平和的な手段をみいだすよう勧告する。」 kaj ni urĝe admonas ilin, konsekvence, por trovi pacajn rimedojn por kvietigi ĉiujn aferojn de kverelo inter ili.and we urge them, consequently, to find peaceful means for the settlement of all matters of dispute between them.
P・W・ブリッジマン教授(ノーベル物理学賞P. W. BRIDGMAN P. W. BRIDGMAN
アルバート・アインシュタイン教授(ノーベル物理学賞ALBERT EINSTEIN ALBERT EINSTEIN
マックス・ボルン教授(ノーベル物理学賞MAX BORN MAX BORN
L・インフェルト教授L. INFELDL. INFELD
F・J・ジョリオ・キュリー教授(ノーベル化学賞F. JOLIOT-CURIE F. JOLIOT-CURIE
H・J・ムラー教授(ノーベル生理学・医学賞H. J. MULLER H. J. MULLER
ライナス・ポーリング教授(ノーベル化学賞L. PAULING L. PAULING
C・F・パウェル教授(ノーベル物理学賞C. F. POWELLC. F. POWELL
J・ロートブラット教授J. ROTBLAT J. ROTBLAT
バートランド・ラッセル卿(ノーベル文学賞BERTRAND RUSSELL BERTRAND RUSSELL
湯川秀樹教授(ノーベル物理学賞HIDEKI YUKAWAHIDEKI YUKAWA
(1) ジョリオ・キュリー教授は、「国家間の確執を解除する手段として」の言葉を付け加えることを希望する。1. Profesoro Joliot-Curie deziras aldoni la vortojn: <>1.  Professor Joliot-Curie wishes to add the words:  “as a means of settling differences between States.”
(2) ジョリオ・キュリー教授は、「これらの制限はすべての国家によって合意され、すべての国家の利益にかなうべきものである」と付け加えることを希望する。2. Profesoro Joliot-Curie deziras aldoni ke ĉi tiuj limigoj devas esti interkonsentita de ĉiuj kaj en intereso de ĉiuj.2.  Professor Joliot-Curie wishes to add that these limitations are to be agreed by all and in the interests of all.
(3) ムラ―教授は、このこと(軍備の全面的削減)は、「すべての軍備の並行的均衡削減」を意味するととるべきであるという留保条件をつける。3. Profesoro Muller faras la rezervon, ke tiu ĉi devas esti  prenita por signifi <>3.  Professor Muller makes the reservation that this be taken to mean "a concomitant balanced reduction of all armaments."