日本人は「死」の受容が苦手で、それは伝統的に仏教によって担われてきた。仏教以前の考えでは、たとえば死体は暗い黄泉の国で腐り果ててウジがわいてしまう、恐ろしいものである*1が、仏教に関する庶民信仰によれば、念仏により極楽浄土に行くことができるので、死はおぞましいものではなく「あの世」で「仏」としてお釈迦様と清らにすごすことができる入り口と考えられるのである。そういうことらしい。
今、弘法さん（先日の東寺の縁日）ですくってきた金魚３匹のうち、朱文金が死にそうになっていて、水槽の底で横たわってあえいでいる。そもそも「夏の金魚」は「はかない命」の代名詞だし、金魚すくいで連れ帰った金魚の致死率は90%である（経験値）。5年生存率はもっと低い。
朝、起きてみると水槽の前に銀紙で作った箱が置いてあった。
「何これ？」
「金魚の棺おけだって。死んだらお花でいっぱいにしてあげるんだって」
そうか。娘は先日おばあさんの葬式に参列して、棺おけにお花を入れてあげたからな。こうして受容していくのだろう。
La japano akceptas "morton" malfacile, kaj do, japano tradicie akceptadas morton tra la ideo de la budhismo. Laŭ la ideo antaŭ budhism-akceptado*2, ekzemple, kadavro putras kaj estas mordata de vermoj malagrablaj en infero; morto estas tre terura por la antikva japano. Tamen laŭ la ideo de popola budhismo, homo povas iri la sukavaton (paradizon) per la preĝado; tiel la "morto" ne estas naŭzinda kaj terura, sed sankta pordo, tra kiu homo povas iri paradizo kaj tie oni pasigas pure kun Budho. Oni diras tiel.
Nun la ora fiŝo "Ŝubunkin" kiu estas unu el tri orfiŝoj kiujn mia filino akiris je la bazaro, estas mortanta; kaj la mortanta orfiŝo spiregas kuŝante sur la fundo de la akvarieto. Antaŭ ĉio la vorto "somera orfiŝo" signifas "vivon tro mallonga". La mortokvanto de la orfiŝoj kiujn akiris je la "ĉerp-ludo de orfiŝo" estas 90 procentoj; la viv-kvanto post kvin jaroj estas malpli multe (laŭ mia sperto).
Unu matenon mi trovis la kesteton el arĝenta papero faldita antaŭ la akvarieto.
"Kio estas ĉi tiu?"
"Tiu estas ĉerko laŭ filino. Kiam la orfiŝo mortos, ŝi faros mem ĝin plena kun floroj."
Ho, jes. Mia filino ĉeestis je la funebra ceremonio de avino, kaj ŝi enmetis florojn en avinan ĉerkon. Tiel akceptados morton ŝi.
